İstiklal Marşı’nın bestecisi, Türkiye’nin ilk konser kemancısı, ilk senfoni orkestrasının kurucularından ve ilk şeflerinden Osman Zeki Üngör’ün ölümünün üzerinden 65 yıl geçti.
Üngör’ün 1880 yılında Üsküdar’da dünyaya gelen dedesi, Osmanlı saray orkestrası Muzika-yi Hümayun bünyesinde “Fasl’ı Cedid”i düzenleyen Santuri Hilmi Bey, babası ise Şekerci Hacı ailesinden Hüseyin Bey’dir. Bekir.
7 yaşında dedesinin isteği üzerine keman çalmaya başlayan Üngör, 11 yaşında Muzika-yi Hümayün’de senfonik orkestra üyeliğine seçildi.
Katıldığı bu toplulukta yeteneğiyle II. Abdülhamid’in dikkatini çeken, Batı müziği eğitimi alan ve konser kemancısı olarak yetiştirilen Üngör, o tarihten bu yana özel hocalarla çalıştı.
Üngör, Vondra Bey’den keman, D’Aronda Paşa’dan müzik teorisi, solfej, klasik arka plan ideolojisi ve tarih dersleri aldı ve bu eğitimler sonucunda ilk Türk konser kemancısı oldu.
Türk orkestrasının ilk Avrupa turnesinin şefliğini yaptı.
Bu arada Beşiktaş Askeri İdadisi’nde okuyan Zeki Üngör, resitallerde ve sarayın resmî kabullerinde çalmış, “Fasl’ı Cedid”de ve ilk kez Saffet Atabinen’in düzenlediği senfoni orkestrasında baş kemancı olarak çalışmıştır. zaman.
Daha sonra binbaşı rütbesiyle Saray Orkestrası’nın şefliğini üstlenen Osman Zeki Üngör, repertuvarı daha çok marşlar ve halk eserlerinden oluşan orkestrayı modernize etmeye çalışan Saffet Atabil’e destek veren sanatçılardan biriydi.
Muzika-yi Hümayun ve İstanbul Erkek Muallim Mektebi’nde öğretmenlik yapan Üngör, ilk Türk senfoni orkestrası olan bağımsız ekibiyle Union Française’de ilk kez saray dışında halka konserler verdi ve ardından ikiye çıktı. şef olarak bir aylık Avrupa turu.
Sanatçının önce Viyana’da ardından Berlin, Dresden, Münih, Budapeşte ve Sofya’da sahne aldığı bu program, bir Türk orkestrasının ilk Avrupa turnesi oldu.
Avrupa şehirlerinde orkestra şefliği yaparak konserler de veren Üngör, asıl ününü 1922’de Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı İstiklal Marşı’nı besteleyerek elde etti. Müzik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı.
Musiki Muallim Mektebi’nin kuruluşunda önemli rol oynayan Üngör, 1924’ten 1934’e kadar bu okulun müdürlüğünü yaptı.
1926’da Üngör, Türkiye’yi tanıtmak için Avrupa kıyılarını boydan boya kat eden Karadeniz Gemisi ile turneye çıkacak orkestrayı kurdu ve 4 ay boyunca her limanda konser verdi.
1934’te emekli olan besteci, 28 Şubat 1958’de İstanbul’da vefat etti. Üngör’den önce cenazede özel izinle İstiklal Marşı çalındı, bu izin sadece Mehmet Akif Ersoy’a verildi.
Üngör’ün en önemli eserleri İstiklal Marşı, Bilim Marşı, Umut Yürüyüşü, Gümrük Marşı, Türk Çocukları ve Cumhuriyet Marşı idi.
İstiklal Marşı’nın bestelenmesi
Osman Zeki Üngör, İstiklal Marşı’nın bestelenme öyküsünü şöyle anlattı:
“Kurtuluş Savaşı’nda Muzika-yi Hümayun hocasıydım. Yani doğrudan doğruya Saray’a ve Vahdettin’e bağlıydık. Bando, fasıl takımı ve orkestra benim emrimdeydi. Numarada oturuyordum. Şişli’de Uğurlu Han 4. Kurtuluş Ordusu süvarilerinin İzmir’e girmesinden iki üç gün sonra Maarif Heyet üyesi ve eğitim uzmanı arkadaşım Haydar ile oturduğum konutta kapı çaldı. ilkokul öğretmeni İhsan geldi, hemen kalkıp piyanonun başına geçtim ve hemen içimde doğan şarkıyı çalmaya başladım.
İlk etapta marşın açılış kısmındaki akoru ben oluşturdum. Bu şekilde iki veya üç mezura yaptım. Arkadaşlarım ‘Oh, bu çok güzel olacak’ dedi. Bunun üzerine İhsan’dan İzmir’in kurtuluşunu ve büyük zaferini tüm detaylarıyla anlatmasını istedim. Bana söyledi, ben çaldım. Böylece kısa sürede eserin taslağı ortaya çıktı. Ertesi gün de çalıştım. İki gün sonra kompozisyon bitti. Aldım ve arkadaşlarıma gösterdim. Çok beğendiler. Bunun üzerine bu müziği İstiklal Marşı olarak sunmaya karar verdim.”
