FLAŞ HABER:Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet İşleri Yüksek Kurulu, 2024 yılı fitre ölçüsünü 130 TL olarak belirledi.
FITRA HAKKINDA SORULAR
Fitre (Sadaka-i Fitr) nedir?
Ramazan ayının sonuna ulaşan ve temel ihtiyaçları (borç, ev, eşya, binek, bir aylık veya bir yıllık) dışında en az 85 gram altını veya değerinde malı bulunan her Müslümana farzdır. gelirinin aylık veya yıllık olmasına bağlı olarak ailesinin giderleri). Bu ibadettir. Bu fazla malların para ya da ticaret malı olması ve üzerinden bir yıldan fazla zaman geçmiş olması bir kural değildir. Yine zekata konu olmayan değerli taşlar gibi süs eşyaları ve ihtiyaç fazlası ev eşyaları da buna dahildir.
Zeki ve genç olmak fitrenin şartı değildir. Zengin akıl hastalarının ve çocukların fitreleri velileri tarafından verilmelidir. Fitre, (zorunlu olmasa da) yeterince güçlü görülmeyen müminler tarafından da verilebilir.
Neyle düzeltiliyor?
Peygamberimizin sözlü ve fiili sünnetiyle. İbn Abbas şöyle demiştir: ‘Resûlullah fıtır sadakasını, oruçluyu boş, uygunsuz ve aşırı sözlerden arındırmak ve fakirlere yiyecek sağlamak için emretmiştir’ (İbn Mâce, Zekât 21). Yine hadis-i şerifte, Ramazan ayı orucunun yer ile gök arasında askıya alındığı, fıtr sadakalarının verilmesiyle tekke-i İlâhîye yükseltildiği belirtilmektedir (et-Terğîb, II, 152). Peygamberimizin kendi döneminde hangi mülkleri, ne ölçüde, nasıl verildiğini gösteren hadisler mevcuttur (Buhari, Zekat 74, 76).
Bunu vermenin hikmeti nedir?
Fitre, yaratılışın bereketi demektir; Ramazan ayını yaşamanın, orucu tamamlamanın, bayramı kutlamanın şükrüdür. Hikmeti, oruç tutarken oluşan eksiklikleri telafi etmek ve zengin, fakir herkesin bayram sevincine ortak olmasını sağlamaktır. Bu sayede dostluk ve kardeşlik bağları güçlenir. Toplumda birlik ve paylaşım ortamı yaratılır.
Ne zaman verilir?
Ramazan Bayramının birinci gününün fecirinden itibaren farz olmakla birlikte, öncesinde veya sonrasında da verilebilir. Yoksullar peşin vererek tatil ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Bayram sonrasına ertelenirse bu sadaka sayılmaz, kaza edilmesi gerekir.
Fitreyi kim verir?
Dini açıdan zengin bir Müslüman, kendisi, reşit olmayan veya akli dengesi yerinde olmayan çocukları ve bedeli belirlenmemiş hizmetçileri için fitre ödemekle yükümlüdür. Herhangi bir sebeple oruç tutamayan kişi de fitreden sorumludur.
Kişi, eşinin ve akıl sağlığı yerinde olan yetişkin (ergen) çocuğunun fitresini ödemekle yükümlü müdür? Hayır. Eğer dini kuvvetli ise herkes fitresini kendi malından vermekle yükümlüdür. Ancak zorunlu olmamakla birlikte, kendi malından onların izniyle vermesi halinde geçerli olur. Kendi yönetimi ve bakımı altında ise izinsiz vermesi yeterlidir. (Şafii’ye göre kadının fitresi, zengin de olsa kocasına aittir).
Kişi anne ve babasının fitnesini vermekle yükümlü müdür? Her ne kadar kendi başının çaresine bakmakla yükümlü olsa da, fitnesinden sorumlu değildir. Baba hayatta olsa da olmasa da dedenin torunlarına fitre vermesi zorunlu değildir.
Fitre hangi mallardan ve ne ölçüde verilir?
Buğday (yaklaşık 1,5 kg), arpa (yaklaşık 3 kg), kuru üzüm (yaklaşık 3 kg) ve kuru hurma (yaklaşık 3 kg) verilmektedir. Rastgele bir kişinin değeri para olarak da verilebilir. Bunlar, Peygamber Efendimiz zamanında bir fakirin bir günlük yemeğine yetecek kadardı. Değerleri artık önemli ölçüde farklı. Herkes maddi durumuna göre birini seçecektir. (Ülkemizde bu yıl asgari fitre miktarı 3 milyon 800 Türk Lirasıdır).
Yaşam standartları ülkelere ve bölgelere göre farklılık gösterdiğinden, vergi mükellefi, bulunduğu yere (örneğin Avrupa’ya) bağlı olarak, kişinin bir günlük normal beslenme ihtiyacını karşılayacak miktara göre fitre öder.
Fitrede niyetin değeri nedir?
Fitre fakirlere niyetle verilir. Yemek sunusu olarak verilemez. Niyet, fitreyi ayırırken de yapılabilir, verirken de yapılabilir. Verirken fitre olduğunu söylemeye gerek yoktur.
Fitre kime verilir?
Zekât vermesi gerekenlere verilir (bkz. Kur’an, 9/60). Bunlar; Fakirler, muhtaçlar, esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler, yolda mahsur kalanlar, sadaka toplamakla yükümlü memurlar ve kalpleri İslam’a ısındırılmak isteniyor.
Kime verilmedi?
Bir kişinin uygunluğu kökenine ve nesline bağlıdır; Yani babasına, dedesine, oğluna ve torununa (fakir olsalar dahi) veremez. Ayrıca dini açıdan zengin olanlara (zekât verenlere) verilmemektedir. Zengin koca fakir karısına fitre veremez.
Her fitre fakire verilir mi?
Birkaç fakire de dağıtabilir. Birçok kimse fitresini bir fakire verebilir.
