Önümüzdeki hafta sonu bir Ay tutulması yaşanacak ve üç haftadan kısa bir süre içinde de bir Güneş tutulması gerçekleşecek. Her iki tutulma da en iyi şekilde Amerika’dan izlenebilecek, ancak Dünya yerine Ay’da olsaydınız çok daha farklı bir sahne ile karşılaşabilirdiniz.
Öncelikle, Ay tutulmalarının Dünya’ya göre tersine olduğunu söyleyebiliriz. Dünya’da olan bizler için Ay tutulması, Ay’da yaşıyor olsaydınız bir Güneş tutulmasına dönüşüyor. Ayrıca gözlemlediğiniz cisim ve konumunuza bağlı olarak farklı deneyimlerle ve görsellerle karşılaşabilirsiniz. Bir Ay tutulması, Ay’dan bakıldığında Dünya’nın Güneş’i gölgede bıraktığı anlamına gelir ve tam tutulma, kısmi tutulma ve yarı gölgeli tutulma olarak üç türü vardır.
Dünya ve Güneş’in göreceli büyüklüğü ve konumları nedeniyle gezegenimiz belirli bir şekilde gölge oluşturur. Güneş ışığının tamamının engellendiği ince bir koni (tam gölge) ve Güneş ışığının yalnızca bir kısmının engellendiği daha büyük bir koni (yarı gölge) oluşur.
Yarı gölgeli tutulmada Ay yalnızca Dünya’nın yarı gölgesinden geçer. Bu sırada dolunay daha sönük görünür ancak yakın tarafı halen bir miktar güneş ışığıyla aydınlanır. Önümüzdeki hafta sonu bu tutulma gerçekleşecek. Pazar gecesi geç saatlerden Pazartesi sabahının erken saatlerine kadar, Ay kısmi gölgede ilerlerken dolunay parlaklığını kaybedecek.
Kısmi tutulmada Ay, bir miktar tam gölgeye doğru hareket eder. Bu, yüzeyinin belirli bölgelerinde Güneş’in tamamının engelleneceği anlamına gelir. Bu bölgelerde tam Güneş tutulması yaşanırken, geri kalan bölgelerde ise kısmi tutulma yaşanır.
Ancak en ilginç olanı muhtemelen tam ay tutulmasıdır. Ay’ın tamamı gölgedeyken muhtemelen beklemediğiniz bir olay gerçekleşir. Doğrudan Güneş’ten gelen tüm güneş ışığı engellenir, ancak Dünya’nın gölgesi tamamen siyah olmaz. Güneş ışığının atmosfere saçılması nedeniyle kırmızı bir renk tonu oluşur ve bu da Ay’ın gümüş yüzeyinin bu renkte parlamasına neden olur.
Dünya Ay’dan çok daha büyüktür, dolayısıyla gölgesi Ay’ın tamamını kaplayabilir ve tüm yarımküreden görülebilir. Bu pazar günü gerçekleşecek ay tutulması Batı Avrupa’dan Doğu Asya’ya kadar geniş bir alanda görülebilecek. Dünya’dan çok daha küçük olan Ay’ın Güneş’in önünden geçmesiyle oluşan Güneş tutulması ise Dünya’nın çok daha küçük bir alanını kapsıyor.
8 Nisan’da gerçekleşecek tam Güneş tutulmasında, tam kapanma bölgesi, Meksika’nın Sinaloa eyaletindeki Mazatlán’da olduğunda yaklaşık 200 kilometre olacak, Newfoundland’a vardığında ise 160 kilometreye kadar küçülecek. Buna tanık olacak bazı alanlar oldukça küçük ve bu nedenle bölge sakinleri, günlük su, yakıt ve yiyecek stoklamaları konusunda uyarılıyor.
Tutulma, Ay’dan veya genel olarak uzaydan bakıldığında, Dünya yüzeyinde saatte yaklaşık 2.400 kilometre hızla hareket eden karanlık bir leke gibi görünecek. Bu yüzden Ay’dan baktığınızda çok önemli bir etki görmeyeceğiniz söylenebilir.
